Çocuk reflüsü Aile Hekim İlişkisi 1Çocukluk çağında tüm hastalıklarda olduğu gibi gastroözofageal reflü ve bununla ilgili diğer hastalıkların (ki en sıklıkla üst ve alt solunum yolu hastalıklarıdır) başarı ile tedavi edilebilmesi için hekim, çocuk ve aileyi bir bütün olarak görmelidir.

Her ne kadar geleneksel sağlık problemleri yönetiminde hekim hastayı bir kitle gibi görüp "sadece hasta olan organına bakıp oradaki sorunla ilgilense" ve hatta anne-babalar "çocuğunun sorunu her ne olursa olsun bir an önce gidermek" fikrine sahip olsa da bu yanlış bir yaklaşımdır. Çünkü sorunu ile uğraşılan varlık bedeni, ruhu ve sosyal çevresi gelişen dinamik bir "biyopsikososyal (çocuk = biyolojik + ruhsal + sosyal bütün) bir bütündür. Yani gastroözofageal reflüsü olan bir çocuğun sadece özofagus ve midesi yok aynı zamanda akciğeri, kalbi, barsakların diğer bölümleri, beyni v.b. de vardır. Sağlığı hem sorunu olan organı, hem o organın etkilediği tüm vücudu etkiler. Bu süreç doğrudan ve dolaylı yönleriyle hem hastalıktan etkilenen henüz olgunlaşmamış ruhu hem de organik hastalık ve ruhunun yaşadığı dengesizlik nedeniyle arkadaş, okul çevresi vs de oluşan sorunların tümüyle ilgilidir. Sağlığına tekrar kavuşması ve toplumun dinamiğine hazırlanması için tümünün global olarak düzeltilmesi gerekir. Bu global değerlendirmede hekim aile ile birlikte çocuğun tüm biyolojik, ruhsal ve sosyal yönlerini kapsayacak şeklide işbirliği oluşturmalı ve gerekli kararları onun yerine verilmelidir. Hele gastroözofageal reflü gibi sadece bulunduğu organda değil aynı zamanda boğazda, ses tellerinde, bronşlarda bulguları olan, bazısı kalp hastalıkları ile karışan oldukça atipik seyirli bir durumda bu daha da önemlidir (Bu konuda sitemizin Çocuklarda Reflü > Çocuk ve Reflü yazısına bakınız). Maalesef böyle bir yaklaşımın olmayışı yüksek sıklıktaki çocukluk çağı alerjik hastalıklarının tedavisinde akla hayale gelmedik yanlışlıklar, eksiklikler ve bunlardan doğan çok yönlü zararlara yol açmaktadır. Bu zararların en başında da hastalığın gereğinden fazla tanı alması ve bazen gereğinden fazla tedavi edilmesi ile başlayan ve temelde bir çok sorunu daha da karmaşık hale getiren bir sürecin ortaya çıkmasıdr.

Çocuk reflüsü Aile Hekim İlişkisi 2Gastroözofageal reflü erişkinde olduğu gibi çocukluk çağında da sık görülür. Hatta bu sıklık larenjit, otit, astım-benzeri v.b. tablolara yol açtığı için gerçekten genel çocuk sağlığı uzmanlığı (genel pediatrist), KBB uzmanları ve diğer özel bilim dallarının oldukça ilgisini çekmektedir. Hatta bu açıdan çocukluk çağında sık görülen diğer bir hastalık grubu olarak alerjik hastalıklara benzer. Verilen tedavi ve gastroözofageal reflünün hayati tehlike oluşturmaması nedeniyle konu hakkında gerekli deneyime sahip olmayan meslektaşlarımızın da kazanç açısından iştahını kabartmaktadır. Bu hastalığın bulgusunun görüldüğü organa göre farklı tıp disiplinlerinin ilgilenmesi söz konusudur. Örneğin sık krup ve öksürük olan bir çocuk bu şikayetleri nedeni ile KBB uzmanlarına, reflüye bağlı karın ağrısı ve mide ekişmesi olan çocuk erişkin gastroenterolog ya da dahiliye hekimine ve hatta astım benzeri bulguları olan çocuklar ise erişkin göğüs hekimlerine başvurmakta ve daha da vahimi bu meslektaşlarımız da bu çocukları izlemektedir. Ancak hastalık çocuğun yaşam tarzı, beslenmesi, kilosu, alerjik hastalığını varlığı (en önemlisi besin alerjisi) ve tüm vücüdu ilgilendiren bir hastalık olduğu için değişik zamanlarda değişik bulgular çıkabileceği hep unutulur. Bu nedenle çocuk konu ile ilgili bir "Çocuk Hastalıkları Uzmanı" tarafından bütün olarak ele alınmalı ve izlemi planlanmalıdır. Bu en profesyonel şeklide mide-barsak yakınmaları ön planda olan bir çocuk için pediatrik gastroenteroloji uzmanı, ama mide-barsak yakınmaları ön planda olmayan olgular için ise sıklıkla yakınma solunum yolunu ilgilendireceği için bir çocuk solunum uzmanı olmalıdır. Çocuk uzmanlığı disiplini dışındaki hekimlerin çocuk deneyiminin olmaması nedeniyle bu çocuklar yıllar sonra görünen ya da görünmeyen ağır komplikasyonlarla gelmektedir. Örneğin benim oldukça sık gördüğüm en dramatik hata bu çocuklara erken tanı konulmaması, tanı konulsa da akciğerleri korunmaması dolaysıyla yıllar sonra geriye dönüşümsüz bronş genişlemesi (bronşiektazi) ile gelmeleridir. Aile ise sosyo-entellektüel düzeyine göre bu tabloyu şöyle tanımlamaktadır: "Ben çocuğumu her şikayetinde doktora götürdüm. Doktorların söylediği her şeyi yaptım. Suçlu kim? Neden böyle oldu". Ancak bir başka yönden bakılacak olursa çocuk sağlığı deneyimi olmayan disiplinlerin izleminde erişkin hastalarla aynı ortamda bulunan bir çocuk "hastalıktan etkilenen bir ruhu unutulduğu" için bir çok psikolojik reflekse sahip olmaktadır.

Bu nedenle çocukluk çağındaki "gastroözofageal reflü hastalığının" tedavisi çocuğun biyopsikososyal yapısı doğrultusunda, aile ile birlikte ve ilgili çocuk hastalıkları uzmanlık dalının denetiminde olacak şeklide yeniden şekillendirilmedilidir.

Konulan teşhis doğrultusunda hastalık ailenin anlayabileceği bir dille anlatılmalıdır. Bu anlatımda hastalığın ne olduğu, nelere yol açabileceği ve nasıl olduğu vurgulanmalı; ağırlığı, olası komplikasyonları ve izleminin ne şeklide yapılacağı hakkında bilgi verilmelidir. Tedavi içeriği hakkında bilgi ve en önemlisi gastroözofageal reflünün yaşam tarzı ile ilişkisi ve bunun düzeltilmesi konusunda eğitim verilmelidir. Örneğin çocuğa istenildiği kadar tedavi verilsin eğer günlük beslenmesinde bir katkı maddesi, reflü yapan gıda ve asit içerik varsa tedavini başarılı olamayacağı aileye bildirilmelidir. Bu bilinç çoğu zaman iyi bir tıbbi tedavi kadar etkilidir.

Çocuğun hastalığı ve onun tedavisi yanında yukarıda anlatıldığı gibi çocuk bir biyopsikososyal varlık olarak, aile ise bu biyopsikososyal varlığın kökeni olarak ele alınmalıdır. Bu nedenle ilaçların kullanımı, semptomların olmaması, bizden memnun olması yanında onların yaşam kalitelerinin ne düzeyde olduğu saptanmalı ve gerekirse iyileştirilmelidir. Çünkü yaşam kalitesinde artış sağlamayan bir gastroözofageal reflü hastalığının yönetimi çocuk için yalnızca organizmasına biyolojik olarak müdahale etmek ama ruhunu öldürmek olur. Aile için ise organı sağlam ama davranışsal açıdan hala hastalığı devam eden bir çocuğa sahip olmak demektir. Bu nedenle beslenme, önlemler konusundaki önerilerde çocuğun kendi istekleri, ailesi ve sosyal ortamı göz önüne alınarak plan yapılmalıdır. Eğer evde bol miktarda çukulata bulunuyor ve çocuğa yememesi öneriliyorsa tedavinin beyhude olacağı ve çocuğa stres dışında işe yaramayacağı ortadadır. Benzeri örnekler arttırılabilir.

Çocuk reflüsü Aile Hekim İlişkisi 3
Büyütmek için tıklayınız

Çocuğun hastalığı, ilaçları, izlemi ve ilerisi konusunda zaman zaman aileler ile eğitim toplantıları yapılmalıdır. Bu toplantılarda en az bu konuda ihtisas sahibi çocuk uzmanı, hemşiresi ve hatta mümkünse psikologu olmalıdır. Hatta gastroözofageal reflü açısından komplike olmuş hasta çocuklar (bronşiektazi, obliteratif bronşiolit) için de bu hastalık konusunda yalnız olmadığını göstermek, aynı hastalığı yaşayan arkadaşlarını bulabilmek, v.b. için buluşma günleri, oyun ve oyuncak paylaşım günleri, v.b. düzenlenmelidir.

Sonuç olarak gastroözofageal reflü hastalığı ve bununla ilgili solunum yolu hastalıkları çocukluk çağında sıktır. Bu hastalık yaşamlarını tehdit etmese de iyi tedavi edilmedikleri takdirde organik ve ruhsal komplikasyonlara yol açmaktadır. Bu nedenle hasta çocuklar ve aileler bir para kaynağı ve hastalığın tedavisi de asit baskılayıcı birkaç ilaç yazmak olarak görülmemelidir. Bu çocukların yönetimi hekim-aile çemberinde çocuğun en yüksek sağlık ve yaşam kalitesi şartlarına kavuşmasına yönelik planlanmalıdır. Çünkü onlar her şeyimiz ve geleceğimizdir.

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Beğeni 0.74 (17 Oy)