Gastrit değil reflü

Yaygın ve önemli bir hastalık: Bir de tanınsa!

Ülkemizde mide bölgesinde ağrı veya yanma hisseden herkesin "gastrit"i vardır. Bazen hekimlerin de kolayına gelir ve genellikle doğru olmadığını bilmelerine karşın hastalara söyleyiverirler. Aslında bu yakınma ile başvuranların bir kısmında çoğumuzun hiç adını duymadığı bir hastalık bulunur: gastroözofageal reflü hastalığı (kısaca reflü hastalığı). Mide asidinin yemek borusuna kaçışı sonucu oluşur. İki esas yakınma mideden göğüs kemiği boyunca yukarı yayılan bir yanma ile yemeklerin veya acı suyun ağıza gelmesidir.

Bu hastalık gelişmiş ülkelerde tıbbın en yaygın kronik (müzmin) hastalıklarından birisi olarak kabul edilmekte ve her 5 erişkinden birisinde bulunduğu belirtilmektedir. Ülkemizde alışılageldiği gibi yeterli toplum tabanlı çalışma bulunmadığından hastalık sıklığını öğrenmek için hekim reçetelerine bakmak gerekir. 1998 yılında tüm üst sindirim sistemini (yemek borusu, mide ve onikiparmak barsağı) ilgilendiren reçetelerin sadece % 1.8'i reflü hastalığı için yazılmıştı ki bu toplumdaki yaygınlığının % 0.1 civarinda olduğu sonucunu doğurur; yani reçete tanıları olarak bakıldığında ÇOK nadirdir! Fakat yakınlarda tarafımızdan yapılan bir çalışma aslında hastalığa erişkinlerde %20 oranında rastlandığını göstermiştir. Hekimlerin reçeteleri ile bilimsel rakamlar arasındaki bu çelişki nasıl açıklanabilir?

1. Hasta boyutu: Halkımızın bu hastalığa ait bilgisinin hemen hemen hiç olmayışı hekimi yanıltmaktadır. Reflü kelimesini bu satırları okuyanların kaç tanesi duymuştur? Yabancı dillerin çoğunda bu hastalığı tanımlayan popüler kelimeler vardır (İngilizcede "heartburn"). Fakat Türkçede bu anlama gelen kelime yoktur. Sonuçta reflü hastalığı nedeniyle hekime başvuran hastalar hastalıklarını bildikleri en yakın kelimelerle ifade etmektedirler: "Gastritim var" veya "midem yanıyor" gibi...

2. Hekim boyutu: Hekimler genellikle reflü hastalığının ender olduğu kanısındadır. Ayrıca hastaların "gastrit, mide yanması" gibi tanımlamaları doğrultusunda problemin mide kökenli olduğunu düşünerek yanlış tanı koyulabilmektedir.

Reflü masum bir hastalık değildir. Yemek borusunda darlıktan kanamaya ve kansere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Son yıllarda ses kısıklığı, kronik (müzmin) farenjit, öksürük ve astım ile yakın ilgisi ortaya koyulmustur. Doğru tanı için yapılması gerekenler çok basittir. Her basamaktaki hekimin mide yakınmaları ile başvuran hastalarına kısaca:

  • "Göğüs kemiğinizin arkasında yanma veya rahatsızlık hisseder misiniz?"
  • "Ağzınıza acı-ekşi su veya yedikleriniz gelir mi?"

sorularını sorması tanıyı koyduracaktır. Bu yakınmaları bulunan hastaların da doktorlarına netlikle belirtmeleri tanıyı kolaylaştıracaktır. Önemli bir nokta bu hastalık için halkımız tarafından kabul edilebilen, uygun bir ismin bulunması ve hastalara öğretilmesidir. "Heartburn"un (göğüste yanma veya ağrı) dilimizdeki tam karşılıkları anlam kargaşasına yol açabilir ve kalp kökenli hastalıkları akla getirebilir. Kanımca en uygun isim "reflü hastalığı" olup umarım yıllar içerisinde "gastrit" kadar yaygınlaşır.

Doç. Dr. Serhat Bor
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
Gastroenteroloji Bilim Dalı
Bornova, İzmir.

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Beğeni 0.00 (0 Oy)