Reflü hakkında her şey - 1

REFLÜ SANILANIN AKSİNE MİDE DEĞİL YEMEK BORUSU RAHATSIZLIĞI

Her 5 kişiden biri hasta

Midenizde yanma ve ekşime, ağzınıza acı- ekşi su ya da yediklerinizin gelmesi, sesinizin kısılması reflünün habercisi olabilir

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı'ndan Profesör Doktor Serhat Bor, Menderes'te yapılan bir araştırmada her 5 denekten 1'inde reflü hastalığına rastladıklarını belirterek "Reflü bugün için Batı Avrupa ve Amerika'da tıbbın en yaygın müzmin hastalığı. Haftada bir veya daha sık göğüste yukarı doğru yükselen bir yanma, ağza acı ekşi su gelmesi hastalığı tanımlamak için yeterli" dedi.

- Reflü yakın zamana kadar adını duymadığımız bir hastalık, neden?

Reflü Batı Avrupa ve ABD'de çok iyi biliniyor ancak ülkemizde tanınma oranı çok düşük. Menderes'te yaptığımız bir araştırma hastalığın duyulma oranının binde 2 olduğunu ortaya koydu. Oysa sıklığına baktığımızda her 5 yetişkinden birinde reflü olduğunu gördük. Her yeni duyulan hastalıkta bilinirlik açısından benzer bir gelişim olur. Başlarda kimse bilmez. Zamanla doğru- yanlış bilinenler birlikte artar hatta abartılır. Sonunda bilimsel verilerin de ortaya koyulmasıyla gerçek sıklık, tanı ve tedavi yaklaşımları yerleşir. Reflü şu anda tanınma, anlaşılma ve kısmen de abartılma aşamasında.

- Reflü nasıl bir hastalık?

Latince'de geri kaçış anlamına gelen reflü; mide içeriğinin bir zorlama olmadan yemek borusuna geçmesi ve bunun sonucunda bir takım yakınmalara ve yemek borusunun alt ucunda hasara yol açması olarak tanımlanabilir. Bu asit kaçağı yemek borusuna kadar geliyorsa gastroözofageal reflü (GÖR), boğaza kadar geliyorsa Faringolaringeal reflü (FLR) adı verilir.

- Hastalık ne gibi belirtiler veriyor?

Reflü hastalığı bulguları kimi zaman yanıltıcı olabilir. Bu nedenle titiz bir değerlendirme gerektirir. Hastalığın yemek borusu içinde yarattığı sorunlar göğüste yanma ve ağza acı- ekşi su veya yemeklerin gelmesidir. Göğüste yanma bazen doğrudan göğüs kemiği arkasında, bazen de mideden göğse doğru gelişir. Sıklıkla yemeklerden bir kaç saat sonra, bazen de gece uykudan uyandıracak şiddette oluşur. Ağza acı ekşi su gelmesi ise genellikle ağır bir yemeğin ardından olur.
Bu bazen göğüste yanma ile birlikte bazen de tek başına ortaya çıkabilir. Temel belirtiler bunlar. Ancak hastalık yemek borusu dışında başka bulgular da verebilir.

- Reflüde yemek borusu dışındaki bölgede ne gibi belirtiler ortaya çıkabilir?

Sürekli boğaz temizleme ihtiyacı, ses kısılması, ses kaybı, sık sık farenjit veya larenjit sorunu olan kişilerin önemli bir kısmında reflü hastalığına da rastlanır. Sözgelimi müzmin öksürüğü olan kişilerin yarısında esas nedenin reflü hastalığı olduğu ortaya konmuştur. Hatta bu hastaların bazıları yıllarca öksürüp bir tanı konmadan doktor doktor gezer. Astım ile reflü arasında da ilginç bir ilişki var; biri diğerini kötüleştirir. Reflü şüphesiyle yaklaştığımız hastaların bir bölümünde de neredeyse kalp ağrısından ayrılması imkansız göğüs ağrısı meydana gelir.
Böyle durumlarda kalp sağlığı bakımından ilgili uzmanlarca tüm tetkikler yapılıp değerlendirildikten sonra reflüden şüphelenmek en doğru yaklaşımdır.

- Hastalığın oluşum mekanizmasını anlatır mısınız?

Yemek borusu boğazdan mideye kadar ilerleyen ortalama 25 santim boyunda tüp şeklinde bir organımızdır. Mideyle birleştiği yerde yani alt ucunda da bir çeşit kapak bulunur. Bu kapak normalde sadece gıdaların mideye geçişi sırasında açılır. Böylece gıdalar, mide asidi ve sindirime yardımcı maddeler yemek borusuna geri kaçamaz. Alt uçtaki bu kapak dışarıdan karın ve göğüs boşluğunu ayıran diyafram tarafından sarılır. Böylece ikili bir engelle yukarı kaçış engellenir. Eğer kaçış olursa yemek borusu aşağı doğru kasılarak içeriği yine mideye yollar. Ayrıca tükürük salgısı artırılarak iyileşmeyi hızlandırıcı maddelerin katkısı sağlanır. Bu işleyişin bozulmasıyla reflü ortaya çıkar.

- İşleyişteki ne gibi bozulmalar reflüye neden oluyor?

Mide fıtığı, yemek borusunun alt ucu kapağının açık kalması gibi durumlarda hastalık oluşur. Sözgelimi mide fıtığı bir kere ortaya çıktı mı kendiliğinden veya ilaçla düzelmez. Yemek borusu kapağındaki sorunlar ise daha çok uzun süreli reflü sonucunda ortaya çıkar. Hastalık burayı bozarak daha da ilerler ve bir süre sonra müzminleşir. Artık yemek borusu ve mide arasında bir engel kalmadığından kaçış kolaylaşır.

- Tanı nasıl konuluyor?

Öncelikle yakınmaların varlığıyla. Bazı hastalarımızda ileri incelemeler gerekiyor. Bunlar arasında yemek borusu kasılmaları, yemek borusuna kaçan asit ölçümü önemli. Bunlarda belirgin bir bozukluk varsa hastaya ne yazık ki "Reflü'ye hoşgeldin" diyoruz. Reflü ile ilgili hazırladığımız yaşam tarzı değişikliklerini ve diyeti anlatan turuncu kitapçığı veriyoruz ve mide asidini engelleyici ilaçlar yazıyoruz. İlacı bir ay kullandıktan sonra tekrar kontrol ediyor ve şikayetlerin durumunu yeniden değerlendiriyoruz. İleri tetkikler tamamen seçilmiş hastalar için.
Reflünün yandaş bulguları varsa, ilaç ve sosyal önlemlerle tedavi edemiyorsak, ameliyat düşünülüyorsa bu tetkikler yapılıyor.

Hasta şikayeti önemli

Hastalığın teşhisinde en önemli faktör hastanın şikayetleriyle ilgili verdiği bilgiler. Bulguların sıklığı ve türü doktorlar için temel yönlendirici olduğundan muayene sırasında bunları net olarak tarif edebilmek çok önemli.
İşte reflüden şüphelendirecek nedenler:

• Mideden yukarı, göğüse yayılan yanma ve ekşime.
• Ağız içine acı-ekşi su ya da yiyeceklerin gelmesi.
• Ses kısılması.
• Tedavi edilemeyen boğaz enfeksiyonları
• Dişlerde erozyon
• Boğazda dolgunluk hissi
• Sık sık boğaz temizleme ihtiyacı
• Ses kısılması
• Ses tellerinde polip veya nodül
• Müzmin öksürük
• Tedaviye iyi yanıt vermeyen astım
• Tekrarlayan zatürre
• Uykuda solunum bozukluğu

Önleminizi alın

Yaşam tarzında yapılacak bir takım değişikliklerle reflü şikayetlerini azaltmak mümkün. İşte reflüye karşı yapabilecekleriniz:

• Fazla kilolarınız varsa bunlardan kurtulun.
• Yemeklerinizi küçük ve sık öğünler halinde yemeye dikkat edin.
• Yiyecek ve içecekleri çok sıcak tüketmeyin. Yüksek ısı yemek borusunda hasar oluşturabilir.
• Yemekten sonra 2-3 saat süreyle yatmayın veya egzersiz yapmayın.
• Belinizi sıkacak korse ve kemerleri kullanmayın. - Dar, rahatsız kıyafetler giymeyin.
• Sigara ve alkol alışkanlığınız varsa bırakın.

Bunlardan uzak durun!

Reflü hastalarının tedavide dikkat etmeleri gereken en önemli noktalardan biri de yakınmalarını artıran yiyeceklerden uzak durmak.

• Çok sıcak yiyecek ve içecekler
• Yağlı her türlü yiyecek
• Çikolata
• Baklava(ağır tatlılar)
• Kahve
• Kola ve asitli diğer içecekler
• Domates suyu
• Portakal ve portakal suyu
• Sirke ve limon gibi ekşi yiyecekler
• Baharatlı yiyecekler
• Sucuk salam gibi şarküteri ürünleri