Reflü hakkında her şey - 2 (01 Haziran 2005)

Hamilelik Reflüsü Kader mi?

Prof. Dr. Serhat Bor hamilelik sırasında midede veya göğüs kemiği arkasında yanma- ağrı hisseden anne adaylarına, "Bebeğin saçları çıkıyor" demenin doğru olmadığını belirterek, hamilelikte yaşanan reflünün tedavisi olduğunu ve uygun ilaç kullanımı ile kadınların bu sorundan kurtulabileceğini söyledi.

- Hamilelik reflüsünün görülme sıklığı nedir?

Yabancı yayınlarda hamilelik reflüsünün görülme oranının yüzde 30- 80 arasında bildirildiğini görüyoruz. Bizim yaptığımız çalışmada ise her iki anne adayından birinin reflüye bağlı sıkıntılar yaşadığı ortaya çıktı. Görüşmelerde anne adaylarının bunu kader olarak kabul ettiklerini gördük.
Annelerimiz çok fedakar oldukları için ilaç kullanmayıp bu yakınmalara katlanmayı tercih ediyorlar. Fakat sıkıntılarını gidermek için güvenle kullanılabilecek bazı ilaçlar var ama doktor kontrolünde olmak şartıyla.
Çünkü normal reflüde kullanılabilecek ilaçların çoğu gebelikte ve emzirmede kullanılamaz.

- Hamilelik reflüsünün nedeni nedir?

Hamilelikte yaşanan reflünün çocuğun saçının çıkmasından kaynaklandığı düşünülse de bu doğru değil. Bu dönemde hormonların ve karın içi basıncın artışı mide içeriğini yukarı doğru iterek reflü oluşumunu kolaylaştırıyor.

- Hamilelik reflüsü denmesinin nedeni nedir?

Çünkü reflünün bu türü kadın doğurduğu anda biter. Bu yıllarca masum bir rahatsızlık olarak kabul edildi. "Nasıl olsa doğurunca bitiyor, ilaç gereksiz şeklinde bir yaklaşım vardı. Ancak geçtiğimiz günlerde yaptığımız bir çalışma bunun doğru olmadığını ortaya koydu.

- Neydi bu çalışma?

Geçtiğimiz günlerde Amerika'da yapılan Gastroenteropoloji kongresinde tebliğ olarak sunduk bu çalışmayı. Bornova bölgesinde bir veya daha fazla doğum yapmış 1180 kadın üzerinde yaptığımız çalışma çok ilginç bir sonuç ortaya koydu. Normalde gebelikte hiç reflü yaşamayan bir kadının sonradan hastalığa yakalanma olasılığı yüzde 5 buçuk.
Gebe iken reflü yaşayan bir kadında ise bu oran yüzde 40'lara çıkıyor. Bunun anlamı şu: gebelik reflüsü hiç de masum bir hastalık değil ve bu kadınları ileride reflü hastası yapmaya zemin hazırlıyor. Böyle bir çalışma dünyada ilk kez yapıldı.
Bu çalışmaya katılıp zaman ayıran Bornova bölgesindeki kadınlara minnet duyuyoruz.

- Gebelik reflüsünde neler yaşanıyor?

Reflü, asit başta olmak üzere mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sonucu göğüs kemiği arkasında yanma veya ağza acı- ekşi sıvı ile yemeklerin gelmesi. Eğer bu sorunlar bir kadında yalnızca gebelik boyunca görülüyorsa buna "Gebelik reflüsü" diyoruz. Normal reflüden farklı olarak gebelik reflüsünde ses sorunları, farenjit, öksürük gibi yandaş bulgulara fazla rastlanmaz. Yakınmalar ise doğumla birlikte kaybolur.

- Çocuğun saçlarının buna neden olmadığını gördük, gerçek neden nedir?

Hamilelikte artan hormon salınımı nedeniyle yemek borusunun mideye yakın kısmında bulunan ve normalde kapalı durarak mide asidi ve yiyeceklerin yukarıya kaçmasına engel olan kapak açık duruma gelir. Öte yandan annenin gittikçe büyüyen karnı da karın içi basıncı artırarak mide içeriğini mekanik olarak yukarı iter.

- Hastalığa tanı konması sırasında uygulanacak tanı yöntemleri nedeniyle bebeğe herhangi bir zarar gelir mi?

Gebelik reflüsünde tanı çok büyük oranda yalnızca anne adayının yakınmalarına bakılarak konulur. Tedavide kullanılan ilaçlar da gebelikte kullanımı uygun, güvenli ilaçlardır. Bu nedenle bebeğin bir zarar görmesi söz konusu olmaz.
Bu dönemde zaten röntgen çekilmez. Endoskopi ise çok özel durumlarda yapılır. Zaten gebelikte de güvenle uygulanabilecek bir tekniktir.

Gebelik reflüsü yaşıyorsanız bunlara dikkat etmelisiniz

• Yatak başınızı yükseltin.
• Aşırı kilo almamaya özen gösterin.
• Yemekten sonra iki-üç saat yatmayın.
• Alkol ve sigara asla kullanmayın.
• Özellikle geceleri çikolata, aşırı yağlı, baharatlı, kafeinli gıdalardan kaçının.
• Karnınızı sıkıca saran giysilerden kaçının.
• Bir kerede aşırı yemek yerine, az ve sık öğünleri tercih edin. Reflü yakınmalarınızı artıran yiyecekleri tüketmeyin.
• Aşırı sıcak içecek ve yemeklerden, özellikle kahveden uzak durun.

Dikkat

• İlk 3 ayda ilaç mecbur kalınmadıkça önerilmez. Doktorunuzun yaşam değişikliği tavsiyelerine aynen uyun.
• Yakınmalarınız çok fazla ise doktorunuzla paylaşmaktan çekinmeyin. Bu durumda önereceği özel bir ilaç olabilir.
• Üç aydan sonra bebekte risk olasılığı azalır. Doktor kontrolünde uygun ilaç kullanmaya başlayabilirsiniz.
• Gebelik öncesi reflünüz varsa, bu gebelik reflüsü olasılığını da artırır, ilaç ve tedavi değişiklikleri için doktorunuzla konuşun.
• Şartlar ne olursa olsun doktora danışmadan ilaç almayın. Düşük yapabilir veya bebeğinize zarar verebilirsiniz.
• Doktorun önereceği ilaca güvenin ve bebeğe zarar verir düşüncesiyle ihtiyaç duyduğunuz halde kesmeyin.

Psikolojik boyutu da var

Reflünün oluşumunda psikolojik etmenlerin rolü direkt olarak yok. Ancak mide asidinin yemek borusuna kaçmasını her defasında hissetmenin psikolojik durumla yakından ilişkisi var. Bu konuda yurt dışında yapılan son derece ilginç bir çalışma da bunu doğrular nitelikte.
Araştırmada yemek borusuna kaçan asidin ölçümü sırasında deneklere seçilmiş filmler izletilmiş. Önce "Kuzuların Sessizliği" gibi gerilim filmleri izletilirken daha sonra romantik aşk filmleri gösterilmiş. Sonuçta asit kaçma sayısı aynı olsa da stres altında asit kaçışlarının çok daha fazla hissedildiği ortaya çıkmış.
Profesör Doktor Serhat Bor araştırmaya ilişkin şunları söylüyor:
"Bana hep sorarlar, reflü stres nedeniyle mi ortaya çıkar? Hayır ama stres yakınmaların çok daha şiddetli hissedilip doktora koşulmasına neden olur. Hele bir de hastalık kansere döner mi stresi eklenirse!"